Προσκύνημα στη Σμύρνη με το ΑΠΟΕΛ

Απο μικρό παιδί, με γοήτευε η ιστορία του μικρασιατικού Ελληνισμού. Κάτι μέσα μου, ένας πηγαίος ενθουσιασμός και θαυμασμός, αλλά τελικά και μια απύθμενη αγάπη, με έφερνε ξανά και ξανά να περιδιαβάζω αναδρομικά την ακτή της Ιωνίας, τη Μίλητο, την Έφεσο, την Αλικαρνασό, τη Σμύρνη… Ιδιαίτερα μάλιστα την κοσμοπολίτικη Σμύρνη που για χρόνια αναπτύχθηκε σαν ευρωπαϊκή πόλη στις παρυφές της Ανατολής  και υπήρξε ουσιαστικά το πρώτο αστικό κέντρο του Νέου Ελληνισμού, πιο πάνω ακόμα τότε κι από εκείνη την Αθήνα. Μαζί, όμως με το θαυμασμό και τον ενθουσιασμό, ερχόταν γρήγορα και ο πόνος για την απώλεια και τη συμφορά, η συμπόνια για την τραγωδία εκείνων των ανθρώπων. Διαβάζοντας αχόρταγα κάποια βιβλία και ξεφυλλίζοντας λευκώματα  για τον Ελληνισμό τη Μικράς Ασίας και ειδικότερα για τη Σμύρνη, πάντα στριφογύριζε στο μυαλό μου το ερώτημα: τι να συμβαίνει άραγε σήμερα εκεί; Ποιά είναι η μοίρα κι η κατάληξη εκείνων των τόπων που ξεχείλιζαν από Ιστορία και δημιουργία;. Για καιρό δε μπορούσα να φανταστώ ότι σύντομα θα είχα την ευκαιρία να το έβλεπα με τα ίδια μου τα μάτια. Όμως η άλλη μεγάλη αγάπη μου, ο ΑΠΟΕΛ, έμελλε να μού δώσει την ευκαιρία γι’ αυτή τη μοναδική εμπειρία. Η κλήρωση του ΑΠΟΕΛ να αγωνιστεί με την Karsiyaka, θα με έφερνε τελικά στη θρυλική Σμύρνη.

Με το που φθάνεις στην Ιωνική Γη, κυριαρχούν αισθήματα δέους και συγκίνησης. Πολύ γρήγορα όμως νιώθεις μια αμηχανία, όταν αντιλαμβάνεσαι τον βιασμό που έχει υποστεί η πόλη. Δεν αντηχούν πια ελληνικές λαλιές και παιδικά γέλια. Δυστυχώς το ελληνικό και ορθόδοξο παρθελθόν της Σμύρνης έχει χαθεί.

Η καταστροφή της ιστορικής μνήμης προκαλεί θλίψη και αμηχανία. Οι Τούρκοι πολύ γρήγορα ξεκίνησαν μια προσπάθεια εξαφανισμού κάθε ίχνους της άλλοτε κυρίαρχης αριθμητικά, οικονομικά και πολιτιστικά ελληνικής κοινότητας της Σμύρνης. Επειδή θέλουν να σκεπάσουν τις ενοχές τους. Γιατί σε όλες τις κατακτήσεις τους άρπαξαν ελληνικούς τόπους και προσπαθούν να οικειοποιηθούν τα έτοιμα δημιουργήματα των άλλων, όντας ανίκανοι για δημιουργία και πολιτισμό.

Στα χρόνια που έχουν περάσει απο τη Μικρασιατική Καταστροφή, η Σμύρνη έχει γιγαντωθεί, λαμβάνοντας τερατώδεις διαστάσεις. Μέσα σε αυτό το ξένο περιβάλλον νοιώθουν χαμένοι οι λιγοστοί γηγενείς κάτοικοί της, Εβραίοι και Λεβαντίνοι, που ακόμα και σήμερα μιλούν τη Σμυρνέϊκη διάλεκτο της Ελληνικής.

Οι όποιες αναφορές ελληνικότητα της πόλης σπανίζουν. Προσπαθούν και δυστυχώς το έχουν καταφέρει, να αποκρύψουν το παρελθόν της πόλης. Στους τουριστικούς οδηγούς που μοιράζονται στα ξενοδοχεία, τονίζεται το… οθωμανικό παρελθόν της πόλης ενώ παραγράφεται η ελληνική διάσταση. Διαφημίζουν, για παράδειγμα, το γεγονός ότι το 1890 ξεκίνησε ο οργανωμένος αθλητισμός στη Σμύρνη και η διεξαγωγή ποδοσφαιρικών συναντήσεων. Ναι, αλλά δεν τολμούν να πουν ότι τότε, το 1890 ιδρύθηκε ο Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης! Ούτε και αντέχουν να ξέρουν ότι ο Πανιώνιος, ένα από τα πολλά ελληνικά προσφυγικά σωματεία προσπαθεί και ανθεί στην απέναντι ακτή. Πρωτοπόρος του αθλητισμού στη Σμύρνη δεν υπήρξε κάποια «τοπική ομάδα», όπως αναφέρεται στον τουριστικό οδηγό, αλλά η ιστορικότερη ομάδα του Ελληνισμού, ο Πανιώνιος.

Όπως, επίσης, δεν τολμούν να πουν ποιοί ίδρυσαν και λειτούργησαν θέατρα και όπερα στη Σμύρνη της αρχής του 20ου αιώνα! Η Σμύρνη έχει εξάλλου νομπελίστα ποιητή, το μεγάλο Γιώργο Σεφέρη. Αλλά ούτε αυτό μπορεί και θέλει να το ξέρει η σημερινή… Ιζμίρ.

Στη Σμύρνη του Ομήρου, του Σεφέρη, του Ωνάση και του Πανιωνίου, λοιπόν, ο ΑΠΟΕΛ αντιμετώπισε την «τοπική» Karsiyaka. Σ’ένα γήπεδο κατάμεστο απο χιλιάδες ημι-άγριους Οθωμανούς. Ποιά σημασία έχει άραγε το παιχνίδι; Τι να μετρήσουν και τι να πουν οι προσπάθειες των παικτών και το αποτέλεσμα; Θα το χαιρόμασταν και θα νοιώθαμε την ένταση και την αδρεναλίνη του αθλητισμού. Αν, απέναντί μας δεν είχαμε το ιστορικό ψέμα και την απόλυτη προσβολή του πολιτισμού.  

Αναχωρώντας απο τη Σμύρνη, πορευόμενοι στο αεροδρόμιο, συναντήσαμε για πολλοστή φορά μπροστά μας τη Λεωφόρο «GIRNE ». Άλλη μια μαχαιριά διαπερνά το κορμί. Νιώθοντας τον εσωτικό κόσμο να δονείται. Θα έχει η Κερύνεια μας άραγε την ίδια τύχη με την τραγική Σμύρνη; Θα είναι άραγε τέτοιος ο επίλογος; Θα συνεχίσουμε να επισκεπτόμαστε την Κερύνεια μας σαν περιηγητές;

Δεν το πιστεύω. Προσωπικά δεν είμαι διατεθιμένος να το δεχτώ. Επιστρέφοντας από το μαρτυρικό προσκύνημα στη Σμύρνη ένα ξέρω: την παρακαταθήκη του Κλεόβουλου. Ότι «δεν υπάρχουν χαμένες υποθέσεις, παρά μόνο εκείνες που εγκατέλειψες». Η βάρβαρη πινακίδα «GIRNE» στην πατημένη Σμύρνη, ας μάς κάνει να συνέλθουμε.

Δεν ξέρω αν και πότε στη Σμύρνη θα φυσήξει ξανά το αεράκι που έσπειραν πριν χιλιάδεςς χρόνια οι μούσες του Ομήρου. Όμως ξέρω ότι υπάρχει ακόμα καιρός για να μην έχουμε χρόνια μετά τις ίδιες αγωνιώδεις απορίες για την Κερύνεια μας.Ανδρέας Παπαχαραλάμπους – Αντιπρόεδρος Σωματείου ΑΠΟΕΛ